MEMLÜK ADIĞ’EXER
Memlükxer, Mısır, Suriye zı şhafe Hindistan`ıri zı şhafe h’une şahağrit it’`u c’e yaığıştığ. Yı şhağrıtxer pşıl’`ı zereşıtıxem papc’e Arap bzec’e pşıl’`ı feoağe "memlük" ts’ec’e yıraoştığ. Memlükxer, Mısır re Hindistan h’une t’`um zetéfığex.
Hindistan Memlükxer : yıl’es 1206 Aybek'üt yıts’e zı Türk`ım yığawuçüğ. Yaneha yaş`ejıre yı thamate İltutmuş re Balaban. Ya tfınıre thamate h’uğe Ph’u Raziye pesere Türk`xeme tétığo zı a yıl’ığe bzıl’fığe zako şıt. Ya guş`ac’e Türk bzeağe.
Mısır Memlükxer : Yıles 1250`ım İzzüddin Aybek`ı yığawuçüğ. Yıkışnewujı Kutuz Thametağem tehağ. Yıl’es 1260`ım Moğollxer zebğ’iriğaşütığ. Ay kışnewujı Thametağer zıştağe Sultan Baybars`ı Hıristiyan haç zışöexel’ağe dzexeme yazawui yığaqudığex.
ŞAM RE MISıR` IM ADIĞ’EXEME YA A EC’IC’E
Zı mafe Muhiddîn’î Arabim yı şıac’e kezıoatere çxıl’m sece bete Adığ’exeme ya papc’e ğaş`eğone zı pıçığe xezğotağ. Xezğotağe pıçığem sı femıje rap’c’e
Muhiddîn’î Arabir xet ze tızedejüğapl’.
Muhiddîn’î Arabi`r Miladi 1182 Hicri 560 yıl’esım Neimaze mazem, 17 Blıpe mafem Endülüs` üm Mersiye kojem kışıh’uğ. Miladi 1260 Hicri 638 yıl’esım yı nıbj 78 ım nesığe dünayém téc’ıjığe, zağore bıslımenxeme Alime yal’ıtere, zağorexemi şhaşixiğ yırao ğaş`eğonı dede zı ts’ıfığe. Yejırım yıpsewuğem yıtxığe kıénıjığe çxıl’ıxeme yaritxağexer ğaş`eğone würğagupsısıne, h’uğe re h’uştıxeme ya guğe kiş`ığe yitxağe şıt. Ts’ıfxeme ya neha berem zexixığe yıpsewunığem yışha kiriqoağegorem yıguğe kesc’ınızı yet’`one sızl’ıneasım sl’eiğe pesere Adığ’exeme ya blec’ığe yı guğe sıfejeşt. Zı mafegorem Şam koajem detı meşıtıgorem Muhiddîn’î Arabim waaz kışiş`ı bete meşıtım ese kedeuxereme moreşte yarioağ “ şö Tham fede l’ep’ağe zeşüxırexer se sı l’egu ş`eğı el’ıx” yıoağ. Meşıtım esıxer mı guş`am cade yirıgubjıxi Muhiddîn’î Arabi`m yışıu tel’adexi yawuc’ını fedize cade pıwuhaxi meşıtım kıiradzığağ. Kıénıjığ çxıl’ıxeme yaşışe (Şeceretül Noğmaniye Fi Devletil Osmaniye) çxıl’ım (İzadehales Sin Fiş Şın yazharü kabri Muhiddîn) “Sin Şın`nım ziharem Şam re Mısır Adığ’exeme ya a ec’ışt, ay kışnewujı Muhiddîn’î Arabim yı ke yağotıjışt” yıui psawo şıe bete yı ke zerağotıjıştı ş`ıc’em yı guğe yı çxıl’ı yırtxağağ. Mı çxıl’ım sızece yı kışnewujı Şam re Mısır tétınığo zıa el’ığe pesere Adığ’exer te kic’ığex ya blec’ığe zezğaş`e siase yıwujı sihağ, sı ewupş`ağ zıfesıpl’ıhağ, şhac’erem Osmanlı Tarih txığeme yaritxağeme ya pemış,e zı txığe sıuş`em sl’ec’ığep.
A ’eh’anım Osmanlı duwelım yı tétığo zı a él’ığer zezğağotiy ay Şam re Mısır`ım yı yıştac’e sepl’ığ. Osmalı duwelım yı tétınığo Yavuz Sultan Selim`ım yı a yıl’ığ.
Yavuz Sultan Selim Muhiddîn’î Arabi m (Şeceretül Noğmaniye Fi Devletil Osmaniye) çxıl’ım (İzadehales Sin Fiş Şın yazharü kabri Muhiddîn) guş`ar xil’eğoağ. Mır yı h’oce yiriğal’eğuğ, mı guş`am sıd kiorer yıui yewupş`ığ. Zewupş`ığe Alimxeme “Selim Şamım ziharem Muhiddîn’î yı ke yağotıjıt” yeo yaoağ. Mır yıgu tepsafe zizereğaş`e yıkışnewujı Yavuz Sultan Selim hanı yıl’es 1516 Mekuwoğ mazem Mısır ım yışıu Osmalı dzexer yığaqoağex, ader bğumc’e yı kuhaxeri Suriye xı uşöem yığaqoağex. Yavuz Sultan Selim , Mısır l’ıqo Moğolbay`ır yı düwelı yığaqojı zeh’um “ wu thamate yeu` Mercidabık`ım kısçıoreş`ı`” yıroağ.
A l’eh’anım Memlük`üm yı Sultan Kansu Güri arığe. Yıdıyı ya şınıre Abbâsi Halife`r ş`iğe Mercidabık`ım keqoağ.
Sultan Selim hanı yı şağrıtı étı Osmalı dzexer Mercidabı`ı kaqoxi Kansu Gawri`ım yışhağrıtı etı Memlük dzexemre are 24 Şışhau 1516 mafem şızezewoağex. Zawoer Osmalı dzem yı téknik amalı re yı dze qoaş`e bağec’e Osmanlım kiwkozenığ.
Suriye`r Osmalım yı a éfağ. Sultan Selim, Halep, Hama, Humus re Şam koajexeme yarihağ.
Muhiddîn’î Arabi`m yı ke, yidiyi şew yıc’ıp’e psıwune tiraş`ıhağe xei yıtekup’em kıxenejığe kariğağotıjığ. Ke xap’em yı ane ğune yariwğakebzi kewune re ay yı ts’ec’e zı meşıt fariğaş`ıne ofım firiğajağex. Waaz kışitı bete kioağem yırigubjıxi yawuc’ıpenı fedize zışıpıwuhağexe meşıtım ewupc’i zeriğağotığ. A waaz kizşitığe xeatıc’ığe kürsi t’ısıp’er yışıu tariğaxi yış`eğı yariğat’ığ. Yat’ı bete at’equm et’ağe dışexer kizec’ım Muhiddîn’î Arabi`m a guş`ar zifioağer yaş`ejı yiraş`ağem şıwc’ıtıhajığex. Maze şı fedize Şam`ım kışınağ.
Memlük`üm yı Sultan Kansu Güri Mercidabık zawoem yı wujı zerel’`ağem papc’e Mısır ım yı pe kaqoxereme Tomanbay`ır thametağem kıtiraşağ. Sultan Selim hanı Osmanlım yı ığını étınır yırağadene Tomanbay`ım l’ıqo t’`u fiğaqoağ Osamanlım yı l’ıqoxer Tomanbay`ım yımış`e Mısırım yı perıtxeme yawuc’ığex.
Yığaqoağe l’ıqoxer zerawuc’ığer Sultan Selim `ı harb zawo yariş`ıl’`enıc’e yıkune yıl’ıtağ.
15 Mezay 1516 mafem Şam`ım şejağex şhac’erem Mısırım yı fızegu Kahirem nesınıxe papc’e Sina woğupşeh’oal’em zepırıc’ın feyağex. Ari zepırıpçınıri pl’ein l’eninir mıh’unı fedize kinı zereşıtım papc’e,Wézir Hüseyin yape kaqo zağore dıze şhağrıther Mısır`ım qonım peéne fejağexğex Sultan Selim`ı yej yıorem kıpeénejırexer zeüğanenı papc’e Wézir Hüseyin piriğal’ağ.
Osmanlı dzexer fızegu hesapıc’e zı mafem 30 kilo métré qoac’c’e zı thamafec’e zepaçi ay nesıfe yamış`eşüğer yaş`ağe h’uğe.
Sina woğupşeh’oal’er zepiraçı bete kaşıh’uğer a l’eh’anım şewublağe moreşte h’uğew zel’epıte yaotejıştığ.
Sina woğupşeh’oal’e xeğogu c’ıp’em, yıl’esı beş`ağe t’égoağe woşxı kışemışxığe zereşıtım papc’e jıbğem pşah’o harze zeriha şıtığ Sultan Selim`ıre ay diş`iğı Duwel perıtxer şım tesıxe qoxe bete Sultan Selim` ı zı tesı şır kığawuçüi şım kexi l’ese qo fejağ ar zıl’eğuğe adere diş`iğı duwel perıtxeri zıtesı şıxeme kexıxi ay fede ya pe Sultan Selim yıte adere zec’erer yıwujı yıtıxe pşah’o febaşük’oem ya l’akoxer yısıgorem l’ese qo fejağex. Dzexer pşıxi, wulewuxi yafeml’eijınım nesığex. Şhac’erem Sultan Selim mıwulewoe yıgu yırıhağe ziğaxabze ş`ıc’e yie qoştığ. Sıdı papc’e l’ese tıqore yaui zewupş`ıxem yej yemıpesığe zı make şabec’e: “ tape fahri kâinatım Résûlullah hazret-i Muhammed yıte l’ese qo bete şım sıtese sıqonıc’e sızşıwc’ıtıhajın” karioağ.
Sina woğupşeh’oal’em yıc’ıxe bete woşxı keşxi, qoğaşüec’e Mısırım nesığex. 21 Şl’emaz 1517 mafem, Kahire`m pebleğahazere Birk-ül-Hac c’ıp’em şıt’ısığex. 22 Şıl’emaz 1517 mafem Kahirem peblağe Ridâniye’em zawoer şıfejağ.
Sultan Selim Han`ı yığaorış`ağe Osmanlı dzeme, Tomanbay`ı yığaorış`eştığe Memlûk dzexer yıraş`ığex. Memlûk`um yı Sultan Tomanbay zeéqoati Kahire`m yıc’ığ.
Sultan Selim, Kahire’em 15 Mezay 1517 mafem zı ferfenec’e yıhağ. 20 Mezay Berçeşük’o mafem Melik Müeyyed Meşıtım kışecağexe hutbem yejırım papc’e yaoğe “Hâkim-ül-Haremeyn-iş-Şerifeyn” (Mekke ve Medîne’er zı a yıl’) feoğe ts’e firağaquğer yıdağep. A guş`am xetı “Hâkim” guş`ar xiğaci yı (pşerıh) feoağe yı “Hâdim” xiğahi “Hâdim-ül-Haremeyn-iş-Şerîfeyn” (Mekke ve Medîne’em yı pşerıh ) ts’er ziriğaquğ. Ari yığal’eğonı papc’e yı şharıh’o keşec’ığem ph’enc’ph’em fede tamğe xiriğawuçöağ.
Sultan Selim yıl’es 4 Mekuwoğ 1516 mafem şiriğawublağe Mısır zawo qoac’em, 10 Onığo 1517’ım Kahire’m kışejeji 25 Bedzewoğ 1518 mafem İstanbul’um kiziğazejığ. İstanbul`um kiziğazejı bete Şam’ım uhi Muhyiddîn-i Arabî`m firiğaş`ıjığe yıkexap’e re firiğaş`ığe meşıtır üxiğ. Muhyiddîn-i Arabî’m yı kewune yepl’ırem, gutsafec’e Sultan Selim`ı papc’e başere dünayem tétıjıştep karioağ.
Hatko Nuri Ersoy
Мэмлукъ Адыгъ'эхэр
мэмлукъхэр, мысыр, суриэ зы шхьафэ хьиндистанIыри зы шхьафэ хъунэ шахьагърит итIIу кIэ яыгъыштыгъ. и шхьагърытхэр пшылъIы зэрэшытыхэм папкIэ арап бзэкIэ пшылъIы фэоагъэ "мэмлукъ" цIэкIэ ираоштыгъ. мэмлукъхэр, мысыр рэ хьиндистан хъунэ тIIум зэтефыгъэх.
хьиндистан мэмлукъхэр : илъэс 1206 аyбэкъ'ут ицIэ зы туркъIым игъауцугъ. янэхьа яшIэжырэ и тхьаматэ илтутмуш рэ балабан. я тфынырэ тхьаматэ хъугъэ пхъу разиэ пэсэрэ туркъIхэмэ тетыгъо зы а илъыгъэ бзылъфыгъэ закъо шыт. я гушIакIэ туркъ бзэагъэ.
мысыр мэмлукъхэр : илэс 1250Iым иззуддин аyбэкъIы игъауцугъ. икъышнэужы къутуз тхьамэтагъэм тэхьагъ. илъэс 1260Iым могъоллхэр зэбгъ'иригъашъутыгъ. аy къышнэужы тхьамэтагъэр зыштагъэ султан баyбарсIы хьыристиян хьачъ зышъоэхэлъагъэ дзэхэмэ язауи игъакIудыгъэх.
шам рэ мысырI ым адыгъ'эхэмэ я а экIыкIэ
зы мафэ мухьиддîн'î арабим и шыакIэ къэзыоатэрэ чъхылъм сэджэ бэтэ адыгъ'эхэмэ я папкIэ гъашIэгъонэ зы пычъыгъэ хэзгъотагъ. хэзгъотагъэ пычъыгъэм сы фэмыжэ рапIкIэ
мухьиддîн'î арабир хэт зэ тызэдэжъогъаплъ.
мухьиддîн'î арабиIр милади 1182 хьиджри 560 илъэсым нэимазэ мазэм, 17 блыпэ мафэм эндулусI ум мэрсиэ къожэм къышыхъугъ. милади 1260 хьиджри 638 илъэсым и ныбж 78 ым нэсыгъэ дунаyем текIыжыгъэ, загъорэ быслымэнхэмэ алимэ ялъытэрэ, загъорэхэми шхьашихигъ ирао гъашIэгъоны дэдэ зы цIыфыгъэ. ежырым ипсэугъэм итхыгъэ къыеныжыгъэ чъхылъыхэмэ яритхагъэхэр гъашIэгъонэ уургъагупсысынэ, хъугъэ рэ хъуштыхэмэ я гугъэ къишIыгъэ итхагъэ шыт. цIыфхэмэ я нэхьа бэрэм зэхихыгъэ ипсэуныгъэм ишхьа къирикIоагъэгорэм игугъэ къэскIынызы етIIонэ сызлъынэасым слъэигъэ пэсэрэ адыгъ'эхэмэ я блэкIыгъэ и гугъэ сыфэжэшт. зы мафэгорэм шам къоажэм дэты мэшытыгорэм мухьиддîн'î арабим уааз къышишIы бэтэ мэшытым эсэ къэдэухэрэмэ морэштэ яриоагъ “ шъо тхьам фэдэ лъэпIагъэ зэшъухырэхэр сэ сы лъэгу шIэгъы элъых” иоагъ. мэшытым эсыхэр мы гушIам джадэ ирыгубжыхи мухьиддîн'î арабиIм ишыу тэлъадэхи яукIыны фэдизэ джадэ пыухьахи мэшытым къыирадзыгъагъ. къыеныжыгъ чъхылъыхэмэ яшышэ (шэджэрэтул ногъманиэ фи дэIлэтил османиэ) чъхылъым (изадэхьалэс син фиш шын язхьару къабри мухьиддîн) “син шынIным зихьарэм шам рэ мысыр адыгъ'эхэмэ я а экIышт, аy къышнэужы мухьиддîн'î арабим и къэ ягъотыжышт” иуи псао шыэ бэтэ и къэ зэрагъотыжышты шIыкIэм и гугъэ и чъхылъы иртхагъагъ. мы чъхылъым сызэджэ и къышнэужы шам рэ мысыр тетыныгъо зыа элъыгъэ пэсэрэ адыгъ'эхэр тэ къикIыгъэх я блэкIыгъэ зэзгъашIэ сиасэ иужы сихьагъ, сы эупшIагъ зыфэсыплъыхьагъ, шхьакIэрэм османлы тарихь тхыгъэмэ яритхагъэмэ я пэмыш,э зы тхыгъэ сыушIэм слъэкIыгъэп.
а 'эхъаным османлы дууэлым и тетыгъо зы а елъыгъэр зэзгъагъоти аy шам рэ мысырIым и иштакIэ сэплъыгъ. осмалы дууэлым и тетыныгъо яIуз султан сэлимIым и а илъыгъ.
яIуз султан сэлим мухьиддîн'î араби м (шэджэрэтул ногъманиэ фи дэIлэтил османиэ) чъхылъым (изадэхьалэс син фиш шын язхьару къабри мухьиддîн) гушIар хилъэгъоагъ. мыр и хъоджэ иригъалъэгъугъ, мы гушIам сыд къиорэр иуи еупшIыгъ. зэупшIыгъэ алимхэмэ “сэлим шамым зихьарэм мухьиддîн'î и къэ ягъотыжыт” ео яоагъ. мыр игу тэпсафэ зизэрэгъашIэ икъышнэужы яIуз султан сэлим хьаны илъэс 1516 мэкъуогъ мазэм мысыр ым ишыу осмалы дзэхэр игъакIоагъэх, адэр бгъумкIэ и къухьахэри суриэ хы ушъоэм игъакIоагъэх. яIуз султан сэлим , мысыр лъыкIо могъолбаyIыр и дууэлы игъакIожы зэхъум “ у тхьаматэ еуI мэрджидабыкъIым къысчъыорэшIыI” ироагъ.
а лъэхъаным мэмлукъIум и султан къансу гури арыгъэ. идыи я шынырэ аббâси хьалифэIр шIигъэ мэрджидабыкъIым къэкIоагъ.
султан сэлим хьаны и шагърыты еты осмалы дзэхэр мэрджидабыIы къакIохи къансу гауриIым ишхьагърыты эты мэмлукъ дзэхэмрэ арэ 24 шышхьау 1516 мафэм шызэзэоагъэх. заоэр осмалы дзэм и текъникъ амалы рэ и дзэ кIоашIэ багъэкIэ османлым къиукъозэныгъ.
суриэIр осмалым и а ефагъ. султан сэлим, хьалэп, хьама, хьумус рэ шам къоажэхэмэ ярихьагъ.
мухьиддîн'î арабиIм и къэ, идии шэу икIыпIэ псыунэ тирашIыхьагъэ хэи итэкъупIэм къыхэнэжыгъэ къаригъагъотыжыгъ. къэ хапIэм и анэ гъунэ яриугъакъэбзи къэунэ рэ аy и цIэкIэ зы мэшыт фаригъашIынэ офым фиригъажагъэх. уааз къышиты бэтэ къиоагъэм иригубжыхи яукIыпэны фэдизэ зышыпыухьагъэхэ мэшытым эупкIи зэригъагъотыгъ. а уааз къизшитыгъэ хэатыкIыгъэ къурси тIысыпIэр ишыу таригъахи ишIэгъы яригъатIыгъ. ятIы бэтэ атIэкIум этIагъэ дышэхэр къизэкIым мухьиддîн'î арабиIм а гушIар зифиоагъэр яшIэжы ирашIагъэм шыукIытыхьажыгъэх. мазэ шы фэдизэ шамIым къышынагъ.
мэмлукъIум и султан къансу гури мэрджидабыкъ заоэм и ужы зэрэлъIагъэм папкIэ мысыр ым и пэ къакIохэрэмэ томанбаyIыр тхьамэтагъэм къытирашагъ. султан сэлим хьаны османлым и ыгъыны етыныр ирагъадэнэ томанбаyIым лъыкIо тIIу фигъакIоагъ осаманлым и лъыкIохэр томанбаyIым имышIэ мысырым и пэрытхэмэ яукIыгъэх.
игъакIоагъэ лъыкIохэр зэраукIыгъэр султан сэлим Iы хьарб зао яришIылъIэныкIэ икъунэ илъытагъ.
15 мэзаy 1516 мафэм шамIым шэжагъэх шхьакIэрэм мысырым и фызэгу къахьирэм нэсыныхэ папкIэ сина огъупшэхъоалъэм зэпырыкIын фэягъэх. ари зэпырыпчъыныри плъэин лъэнинир мыхъуны фэдизэ къины зэрэшытым папкIэ,уезир хьусэин япэ къакIо загъорэ дызэ шхьагърытхьэр мысырIым кIоным пэенэ фэжагъэхгъэх султан сэлимIы еж иорэм къыпэенэжырэхэр зэугъанэны папкIэ уезир хьусэин пиригъалъагъ.
османлы дзэхэр фызэгу хьэсапыкIэ зы мафэм 30 къило метре кIоакIкIэ зы тхьамафэкIэ зэпачъи аy нэсыфэ ямышIэшъугъэр яшIагъэ хъугъэ.
сина огъупшэхъоалъэр зэпирачъы бэтэ къашыхъугъэр а лъэхъаным шэублагъэ морэштэ хъугъэу зэлъэпытэ яотэжыштыгъ.
сина огъупшэхъоалъэ хэгъогу кIыпIэм, илъэсы бэшIагъэ тIегоагъэ ошхы къышэмышхыгъэ зэрэшытым папкIэ жыбгъэм пшахъо хьарзэ зэрихьа шытыгъ султан сэлимIырэ аy дишIигъы дууэл пэрытхэр шым тэсыхэ кIохэ бэтэ султан сэлимI ы зы тэсы шыр къыгъауцуи шым къэхи лъэсэ кIо фэжагъ ар зылъэгъугъэ адэрэ дишIигъы дууэл пэрытхэри зытэсы шыхэмэ къэхыхи аy фэдэ я пэ султан сэлим итэ адэрэ зэкIэрэр иужы итыхэ пшахъо фэбашъукоэм я лъакъохэр исыгорэм лъэсэ кIо фэжагъэх. дзэхэр пшыхи, улэухи яфэмлъэижыным нэсыгъэх. шхьакIэрэм султан сэлим мыулэоэ игу ирыхьагъэ зигъахабзэ шIыкIэ иэ кIоштыгъ. сыды папкIэ лъэсэ тыкIорэ яуи зэупшIыхэм еж емыпэсыгъэ зы макъэ шабэкIэ: “ тапэ фахьри къâинатым ресûлуллахь хьазрэт-и мухьаммэд итэ лъэсэ кIо бэтэ шым сытэсэ сыкIоныкIэ сызшыукIытыхьажын” къариоагъ.
сина огъупшэхъоалъэм икIыхэ бэтэ ошхы къэшхи, кIогъашъуэкIэ мысырым нэсыгъэх. 21 шлъэмаз 1517 мафэм, къахьирэIм пэблэгъахьазэрэ биркъ-ул-хьадж кIыпIэм шытIысыгъэх. 22 шылъэмаз 1517 мафэм къахьирэм пэблагъэ ридâниэ'эм заоэр шыфэжагъ.
султан сэлим хьанIы игъаорышIагъэ османлы дзэмэ, томанбаyIы игъаорышIэштыгъэ мэмлûкъ дзэхэр ирашIыгъэх. мэмлûкъIум и султан томанбаy зэекIоати къахьирэIм икIыгъ.
султан сэлим, къахьирэ'эм 15 мэзаy 1517 мафэм зы фэрфэнэкIэ ихьагъ. 20 мэзаy бэрчъэшъуко мафэм мэликъ муэyед мэшытым къышэджагъэхэ хьутбэм ежырым папкIэ яогъэ “хьâкъим-ул-хьарэмэyн-иш-шэрифэyн” (мэкъкъэ Iэ мэдîнэ'эр зы а илъ) фэогъэ цIэ фирагъакIугъэр идагъэп. а гушIам хэты “хьâкъим” гушIар хигъаджи и (пшэрыхь) фэоагъэ и “хьâдим” хигъахьи “хьâдим-ул-хьарэмэyн-иш-шэрîфэyн” (мэкъкъэ Iэ мэдîнэ'эм и пшэрыхь ) цIэр зиригъакIугъ. ари игъалъэгъоны папкIэ и шхьарыхъо къэшэкIыгъэм пхъэнкIпхъэм фэдэ тамгъэ хиригъауцоагъ.
султан сэлим илъэс 4 мэкъуогъ 1516 мафэм ширигъаублагъэ мысыр зао кIоакIэм, 10 оныгъо 1517'ым къахьирэ'м къышэжэжи 25 бэдзэогъ 1518 мафэм истанбулъум къизигъазэжыгъ. истанбулIум къизигъазэжы бэтэ шам'ым ухьи мухьиддîн-и арабîIм фиригъашIыжыгъэ икъэхапIэ рэ фиригъашIыгъэ мэшытыр ухигъ. мухьиддîн-и арабî'м и къэунэ еплъырэм, гуцафэкIэ султан сэлимIы папкIэ башэрэ дунаем тетыжыштэп къариоагъ.
хьаткъо нури эрсоy
