CERN'ım yı lejac’e wukağer yaş`ıjığ
джэрн'ым и лэжакIэ укъагъэр яшIыжыгъ
CENEVRE
(A.A)
Avrupa m Nükleer zıfiirıpl’ıxere fzegu (CERN) şıharım “ Hadron zezğawtec’ıre yını” ts’e ziratıke pkı keqoc’ıc’e zğapsınc’erem feh’uğe lajer yaş`ıji yağaterezıjığ. CERN ofı zı a yıl’ıxeme katığe kabarımc’e yı ujı c’ıhağe km 27 h’ure yéndırh’o ş`ışeğı ec’ıp’er zığawş`ıırem laje feh’uğ ay peé ay kic’ığe éléktirik wukağer yaş`ıjını peé sistemır yağawuçuğ. Yı laje zeğaterezıjım yıkınewujı yış`erış`e sistemır yağalejejığ.
CERN ım yı kabarıom mı kabarır tuğase kitığ., “ Hadron zezğawtec’ıre yını yits’e mı sistemım yı lejac’e cırec’e tıfiirepl’ı mı sistemır zere ş`eketse zexewl’epsağe zereşıtım peé cırec’e miy fede lajexer kızerexec’ırer yeqo tel’eğu” yioağ. Sistemır Onığo mazem yı 10 mafem yağalejağağ.. Bilim ts’fıxeme ş`ıgu ş`eğım metre 100 yış`eğı şaş`ığe ş`ış`eğı ec’ıp’em proton nefnejiyexer nefne qoac’em yı fabje nesıne fedize psınc’e psınc’e zerağawutec’nxezı zegupsısırexemc’e ay kışnewujı fızegum kihaştı pkıxeme yapıpl’ıhanıxezı maddé mre kâinatım yı h’uc’e fejeğum zeritığe ş`ıtıc’er neha be ş`enığo zerağaş`e yease yawkodı.
Yawujı kâtığe kabarımc'e wukoağe sistemır laje feh'uğer be kıéc'ığ. Maze t'`u nesfe yaş`ıjışünı fedize ofı be kıpıc'ğ. yığalejen cırec'e yaş`ıjıfe yağawuç'üğ.
джэнэIрэ
(а.а)
аIрупа м нукълээр зыфиирыплъыхэрэ фзэгу (джэрн) шыхьарым “ хьадрон зэзгъаутэкIырэ ины” цIэ зиратыкъэ пкъы къэкIокIыкIэ згъапсынкIэрэм фэхъугъэ лажэр яшIыжи ягъатэрэзыжыгъ. джэрн офы зы а илъыхэмэ къатыгъэ къабарымкIэ и ужы кIыхьагъэ към 27 хъурэ yендырхъо шIышэгъы экIыпIэр зыгъаушIыырэм лажэ фэхъугъ аy пэе аy къикIыгъэ елекътирикъ укъагъэр яшIыжыны пэе систэмыр ягъауцугъ. и лажэ зэгъатэрэзыжым икъынэужы ишIэрышIэ систэмыр ягъалэжэжыгъ.
джэрн ым и къабарыом мы къабарыр тугъасэ къитыгъ., “ хьадрон зэзгъаутэкIырэ ины ицIэ мы систэмым и лэжакIэ джырэкIэ тыфиирэплъы мы систэмыр зэрэ шIэкъэцэ зэхэулъэпсагъэ зэрэшытым пэе джырэкIэ ми фэдэ лажэхэр къызэрэхэкIырэр екIо тэлъэгъу” иоагъ. систэмыр оныгъо мазэм и 10 мафэм ягъалэжагъагъ.. билим цIфыхэмэ шIыгу шIэгъым мэтрэ 100 ишIэгъы шашIыгъэ шIышIэгъы экIыпIэм протон нэфнэжиэхэр нэфнэ кIоакIэм и фабжэ нэсынэ фэдизэ псынкIэ псынкIэ зэрагъаутэкIнхэзы зэгупсысырэхэмкIэ аy къышнэужы фызэгум къихьашты пкъыхэмэ япыплъыхьаныхэзы мадде мрэ къâинатым и хъукIэ фэжэгъум зэритыгъэ шIытыкIэр нэхьа бэ шIэныгъо зэрагъашIэ еасэ яукъоды. яужы къâтыгъэ къабарымкIэ укъоагъэ систэмыр лажэ фэхъугъэр бэ къыекIыгъ. мазэ тIIу нэсфэ яшIыжышъуны фэдизэ офы бэ къыпыкIгъ. игъалэжэн джырэкIэ яшIыжыфэ ягъаучъ'угъ. |
