Granat
Yis’’exer:Adıg'e: Granat Arab: رمان Fr: grenadeTr: Nar İng: pomegranate Rus: гранат Latin:Punica granatum,
Lythraceae wunağoem şışe yimüşqu s’e be qos’’ıl’e s’exeme yaqos’’ı ç’e s’’ıqujiyexer yile, s’e be qos’’ıl’e meh’u T’eöq xefağaç’e el’e aşü´e, wo febebs’’ı zie xeğoguxeme kaşısew Anadolu re İranım be kışeğase zı müşqu ze téfığ. Türkiyem Ege re tığap’e Anadolu, xı şüs’’e bğum mı atığe l’h’ance ç’ıp’exeme doğe kaşesı.
YiMorfolojik ş´ıç’e
Mekuwoğ, Bedzewoğ mazexeme nekığe pl’ıj kızeüxe, métre 2 – 5 yafızegu yiatığağe nesışöe yipkışük’e ğumıdede şımıte çıg'ı s’’ıqume ya şışex. Yipkıxer zenç’ doğe yithapexer zepeutıxe, ç’ ç’ek’o s’’ıquxer yapıte, yiujıxer pl’ıjıx.. yinekığexeme ç’ı yapımıte, zırızew zağori zı zawle zedıyi zedıxete meh’u. Arh’oane thapexer pl’ıjışö, lı yie pımıteko şıtıx. Yimüşquxer h’uraye a goawoem fede cm 8-15 yiyınağe fedize yape wus’ışö zı h’uxece pl’ıjışö meh’u. Şöem fede işöe yie, yiqos’’ı s’e be qos’’ıl’e yis’exeme psı be yrite s’em yifızegumi ç’e s’’ıqujiyexer ya qos’’ıl’e ş´ıç’e yie şıt.
Zışhaperer
Çığ’ım kıpıç’ere müşqum qos’’ıl’ı s’exer müşqu şxıne, s’exeme kaeç’re müşqu psım wöşöne meh’u. Çığ’ım yipkışük’e, yikutamxer, yil’apsexem re kıpıcere müşquxeme ya şöxer tıpım azeğoe daiğe şıt. Yipkı şöap’exeme tanén, palizé re alkaloidxeme yaşışe Pelletierin ya xel’. Müşqu şöap’emi tanen, triterpen re maç’e alkaloitxer xel’e şıt.
Granat çığ’ım yişöap’o yipere s’’ıfıjxeme ç’etiyım yisı hamlıwxer yiğal’´ene deaığıştığ. Ay peé bılım sımecenığem pl’ı azexeme neha beremç’e şemı, çüm fede bılım yinıxeme ya ç’et’iyıme yarih’uhare hamlıwxeme ya peé ciri daiğe şıt. Şhaç’erem yibağe başe zıh’urem uğal’ıç’ feh’uzı wufesakıne başe yemıtığen faye şıt.
Granat müşqum yişö şışe gram 100 psım gram 15 şöap’o téfene zexel’e ğajöağe şayı psır nıbe p’eénığer pewupç’. Ay feşhafe s’ı udan, ç’apsexer ğojışö yirağale. Granat gu ps’’eps’’enım yüş´ağe yeç’. Nıbem yezeğınığe yiretı,
Zıtxığer
Hatko Nuri Ersoy
* Telif hakk tarafıma aittir basım ve yayını izine tabidir.
* copyright belongs to me. republished without permission
* Авторские права принадлежат мне. перепечатываться без разрешения
