KIPS’’E, PH’EGUL’
Yis’exer: Adıg’e: Arab: برقوق,Tr:Erik İn: plum, Fr: prune,Rus: слива,Latin: Prunus domestica
Kıps’’,er dexe upş’e (roz) wunağom şış. Yape kızdiç’ığe ç’ıp`er Anadolu. k`öşığaç’eç’e, harb zawoe yaş`ı zeh’um zawoem xehağexeme, şerşafexemç’e dünayém pemış`ere ç’ıpexeme yağak`oşığe h`uğe. Dünayém şaş’ere 2000 minit`’u fedize zetéfığe kıps’’e tét. Kıps’’exer yih`uğo wah`temre, yideığınığo ş’ıç’emç’e zetéfığe yaa şıt.
Türkiye xeğogum yequne yal’ıtere şağat`ısıre kıps’’exer mıxer arı: Can, Santa Roja, Réd Kénnén, Climax, Formasa, Réine Claude Wiolétté, Réine Claude Wérté, Présidént, Giant, Réd Héart, Stanléy, Kösténdil, Karagöynük, Üryani, D'Agant ‘tıxer arı.
Can s’’e ziraorem Adiğabzeç’e yis’’er Ph`egul`. Kıps’’e çıg’ıxer yiş’ığaç’eç’e feşhafe atığe ç’ıha , l`h`ançe ç’ak`o, s’’ıqudedewi ç’ığıxer şı’ex. Kıps’’em yiç’e pıte meh`u, yilı psı be été yiaşü’ığere pixıre mer kıps’’em yizetéfığaç’eç’e zebleh`o meh`u. Yiç’e qos’’ı kıç’irer dıcı meh`u.
Kıps’’exer yiç’e qos’’ı yiş`e keç’ınıç’e yej şhapejı, yejırımç’e bğe fede zetéfığe s’’exeri yie şıt.
Kıps’’e çıg’ıxer yét`e zetéfığe ş’ıguxeme kışeh`uşümiy şıbğat`ısıne, neha yequştı ş’ıgu yat`er yat`e baye,fabe, yikunı fedize lebew, yat`e k`uwuğe nıko kuwe, kuwuşe fede ş’ıgume şö’e kaşeç’ı.
Kıps’’e (kültür ) asexer, zetéfığexer çı s’’ıne pıwup`ç’ığemç’e, xesıhç’e yağa arıse. Kültür kıps’’exer kıs’e, h`ırs’e fede çığxeme yadeğawuçezı yağa arıse.
Yi müşquxemç’e, şeşuğxer, pektin re organik asitxer xel`. Müşquxer s’’ıne şxını, kıps’’ ğağuğeç’e kıps’’epsı, yaş’e meh`u.
H’ate zıpehırexer, zetéfğexer
Kıps’’em pase h’urer, fızegu, ç’ese wah’tem h’ure fede kızşıh’ure wah’temç’e zetéfığe,
yiripş
`ıştxemç’i ane tél’ha, ğağunığe, (konserwe, aşüıl’e) fedeç’i zetéfığexe şıtıx.
