13-07-2010
Anayasa zebleh’uğem peé tapere mezit’um yıqos”ı Türkiye’m yı siyasi zeiriğapl’ıhaşte kel’ağo. CHP, MHP, BDP partixeme h’un ziramıtığe Anayasa zebleh’uğem kanunu h’unı peé yikunı fedize h’un l’ıtağem nemıse Cumhur thamatem yirağahığağ. Cumhur thamatem ape zıtirız’ağe kanun zebleh’uğexer Türkiyem yı nebg’eme h’un , mıh’una yao yawupş`ew xaşıç’ıne ya paşha karihane tewbıtağe yirıtığağ. Şhaç’erem a zebl’eh’uğe kanunxer şüeğo mıh’uğe CHP partim mı kidağaç’ı yaase kanun zebleh’uğexer Anayasam yezeğırep yaui Anayasa mahkémem yiratığ. Parlémentom kiç’ığe kanunum yi ş`ıç’e nemıç’ırem xemıazıhaşüne zéqoç’em yepxığe zéqonfaye Anayasa mahkémer yéj yepl’ıne yia yimıl’ı zéqoç’eç’e xeazıhi yejxeme yagoawore kanun zı, t’um yi zebl’h’uç’e  yağawuçüne adere kanere kanun zebleh’uğexeri Onığo mazem yi 12 um xaşıç’ını peé nebg’eme yapaşha yirağahın l’eine téwbıtağe yiratığ.

Anayasa mahkémem yirıtığe mı téwbıtağem paléméntom yidağe mı kanun ş`exer Anayasam yezeğırep ay peé yizeqoç’e ğawuçüğew yiwujı yiriğaç’ıjınıxe faye l’eul’eç’e şha yéwoağe CHP partim şışxemre ya a el’ı tétığoer ya a ézımığaç’ı ziase Yargıtay, YARSAW fede hukuk lejaqoxemi zerefayexem fede téwbıtağe zeremıh’uğem razı yirih’uğexep. Adere bğumce tétığo zı a él’ı AK Partimre ay fede gupsısaç’e zié neha demokrasi ş`ıç’eer yipe zığago ziase s”ıfıxemri Anayasa mahkémem yi of témıfe bete parléméntom yi ofı xeazıha mır kanunxeme yazeğırep yaui peénejığex.

Tı Adıg’exeme ya peé ta bğur tıwubıtın fay zıt’`orem Anayasa zebleh’uğexer terıç’e téy fede yi bzere yil’epk şhafe Türkme yaxesxeme ya şıaç’eç’e neha değu meh’u, şhaç’erem tı Adıg’eme ya zağorexer CHP partim zeredirağaşterem peé yej ya l’epkı yişıaç’e yi bze zeramıguş`aşürem yimığapexe axeme ya dirağaştezı yaderep. Neha bereri h’une xepl’ezı h’unım téwonıxe yao.

Téuhağ

Onığo mazem yi 12 ım  tizeriqoştı ğogum kitfihıştım tı fesakığen fay. Te mo partim mı partim yı guğo tıxemıfe neha démokrasi be kıtfezıhıştı Anayasa kanunxer kızededğaç’ışünım yıwujı titın fay. Démokrasi şıaç’er s”ıfığem yequre şıaç’e zereşıtır Awrupe düwelxeme yatel’eğul’`e. A düwelxeme ya şıpsewure l’epk zetéfığexer yejxeme ya bzeç’e guş`an fite txen fite radyo téléwizyon, gazete, çxıl’ıç’e yamake yağaun fite şıtıx. Türkiye’m yisı Adıg’eme yej ya bzeç’e txene yecene gazete kıdağaç’ışüne radyo téléwizyonç’e make yağaune şha fitığa yamıe yej ya bzeç’e s”e l’ekoas”e zifiramığawuse yeğazığe ya make kimıç’e wuneh’uğe yisıx. Mı qoç’em teri cıre nesıfe kıteşüxığer yikun şüwuç yet’`on fay.

Hatko Nuri

анаяса зэблэхъугъэм пэе тапэрэ мэзитIум икIос”ы туркъиэ'м и сияси зэиригъаплъыхьаштэ къэлъагъо. джхьп, мхьп, бдп партихэмэ хъун зирамытыгъэ анаяса зэблэхъугъэм къануну хъуны пэе икъуны фэдизэ хъун лъытагъэм нэмысэ джумхьур тхьаматэм ирагъахьыгъагъ. джумхьур тхьаматэм апэ зытирыдзагъэ къанун зэблэхъугъэхэр туркъиэм и нэбгэмэ хъун , мыхъуна яо яупшIэу хашыкIынэ я пашхьа къарихьанэ тэубытагъэ ирытыгъагъ. шхьакIэрэм а зэблъэхъугъэ къанунхэр шъуэгъо мыхъугъэ джхьп партим мы къидагъакIы яасэ къанун зэблэхъугъэхэр анаясам езэгъырэп яуи анаяса махькъемэм иратыгъ. парлемэнтом къикIыгъэ къанунум и шIыкIэ нэмыкIырэм хэмыазыхьашъунэ зекIокIэм епхыгъэ зекIонфае анаяса махькъемэр yеж еплъынэ иа имылъы зекIокIэкIэ хэазыхьи ежхэмэ ягоаорэ къанун зы, тIум и зэблъхъукIэ ягъауцунэ адэрэ къанэрэ къанун зэблэхъугъэхэри оныгъо мазэм и 12 ум хашыкIыны пэе нэбгэмэ япашхьа ирагъахьын лъэинэ теубытагъэ иратыгъ.

анаяса махькъемэм ирытыгъэ мы теубытагъэм палементом идагъэ мы къанун шIэхэр анаясам езэгъырэп аy пэе изэкIокIэ гъауцугъэу иужы иригъакIыжыныхэ фае лъэулъэкIэ шхьа yеоагъэ джхьп партим шышхэмрэ я а элъы тетыгъоэр я а езымыгъакIы зиасэ яргытаy, ярсау фэдэ хьукъукъ лэжакIохэми зэрэфаехэм фэдэ теубытагъэ зэрэмыхъугъэм разы ирихъугъэхэп. адэрэ бгъумджэ тетыгъо зы а елъы акъ партимрэ аy фэдэ гупсысакIэ зие нэхьа дэмокъраси шIыкIээр ипэ зыгъаго зиасэ с”ыфыхэмри анаяса махькъемэм и оф темыфэ бэтэ парлементом и офы хэазыхьа мыр къанунхэмэ язэгъырэп яуи пэенэжыгъэх.

ты адыгэхэмэ я пэе та бгъур тыубытын фаy зытIIорэм анаяса зэблэхъугъэхэр тэрыкIэ теy фэдэ и бзэрэ илъэпкъ шхьафэ туркъмэ яхэсхэмэ я шыакIэкIэ нэхьа дэгъу мэхъу, шхьакIэрэм ты адыгэмэ я загъорэхэр джхьп партим зэрэдирагъаштэрэм пэе еж я лъэпкъы ишыакIэ и бзэ зэрамыгушIашъурэм имыгъапэхэ ахэмэ я дирагъаштэзы ядэрэп. нэхьа бэрэри хъунэ хэплъэзы хъуным теоныхэ яо.

теухьагъ

оныгъо мазэм и 12 ым тизэрикIошты гъогум къитфихьыштым ты фэсакъыгъэн фаy. тэ мо партим мы партим и гугъо тыхэмыфэ нэхьа демокъраси бэ къытфэзыхьышты анаяса къанунхэр къызэдэдгъакIышъуным иужы титын фаy. демокъраси шыакIэр с”ыфыгъэм екIурэ шыакIэ зэрэшытыр аурупэ дууэлхэмэ ятэлъэгъулъIэ. а дууэлхэмэ я шыпсэурэ лъэпкъ зэтефыгъэхэр ежхэмэ я бзэкIэ гушIан фитэ тхэн фитэ радyо телеуизyон, газэтэ, чъхылъыкIэ ямакъэ ягъаун фитэ шытых. туркъиэ'м исы адыгэмэ еж я бзэкIэ тхэнэ еджэнэ газэтэ къыдагъакIышъунэ радyо телеуизyонкIэ макъэ ягъаунэ шхьа фитыгъа ямыэ еж я бзэкIэ с”э лъэкъоас”э зифирамыгъаусэ егъазыгъэ я макъэ къимыкIэ унэхъугъэ исых. мы кIокIэм тэри джырэ нэсыфэ къытэшъухыгъэр икъун шъуучъ етIIон фаy.

хьаткъо нури